揭秘：美军一艘舰艇半小时内就能毁灭200座城市

Месечина

Полна месечина гледана од северната полутопка на Зем?ата.
Орбитални особености
Периgee	362600 км (356400–370400 км)
Апоgee	405400 км (404000–406700 км)
Голема полуоска	384.399 км (0,00257 ае)
Занесеност	0,0549
Орбитален период	27,321582 д (27?д 7?ч 43,1?мин)
?везден период	29,530589 д (29?д 12?ч 44?мин 2,9?с)
Просечна орбитална брзина	1,022 км/с
Наклон	5,145° во однос на еклиптиката
Должина на искачувачкиот ?азол	задоцнува едно свртува?е за 18,6 год.
Аргумент на периgee	предничи едно свртува?е за 8,85 год.
Месечина на	Зем?а
Физички особености
Среден полупречник	1.737,10 км  (0,273 Зем?и)
Екваторски полупречник	1.738,14 км  (0,273 Зем?и)
Поларен полупречник	1.735,97 км  (0,273 Зем?и)
Сплеснатост	0,00125
Обиколка	10.921 км  (екваторска)
Површина	3,793?107 км2  (0,074 Зем?и)
Зафатнина	2,1958?1010 км2  (0,020 Зем?и)
Маса	7,3477?1022 кг  (0,012300 Зем?и)
Средна густина	3,3464 г/см3
Површинска гравитаци?а	1,622 м/с2  (0,1654 g)
Фактор на моментот на инерци?а	0,3929 ± 0,0009
Втора космичка брзина	2,38 км/с
?везден вртежен период	27,321582 d  (усогласен)
Екваторска вртежна брзина	4.627 м/с
Осен наклон	1,5424° во однос на еклиптиката 6,687° во однос на орбит. рамнина
Албедо	0.136
Површинска темп. на?м сред на?г Equator 100 K 390 K 85°N  70 K 130 K 230 K
Привидна величина	?2,5 to ?12,9 ?12.74  (средна полна месечина)
Аголен пречник	29,3 - 34,1 лм
Атмосфера
Површински притисок	10?7 Pa  (де?е) 10?10 Pa  (но?е)
Состав по зафатнина	Ar He Na K H Rn

百度 凤凰网汽车：2016年林肯在中国的经销商是72家，2017年达到100家，2018年的目标是125家。

Месечина — единствениот природен сателит на планетата Зем?а и на?блиското небесно тело до неа. Голема колку една четвртина од пречникот на Зем?ата (споредливо со ширината на Австрали?а), Месечината е на?големиот природен сателит во Сончевиот Систем во однос на големината на планетата, воопшто петти по големина сателит во Сончевиот Систем, и е поголема од ко?а било позната ?у?еста планета. Месечината е об?ект со планетарна маса ко? формирал диференцирано карпесто тело, што ?а прави сателитска планета според геофизичките дефиниции на терминот. Месечината нема знача?на атмосфера, хидросфера или магнетно поле. Не?зината површинска гравитаци?а е околу една шестина од Зем?ината (0,1654 g); за споредба, ?упитеровата месечина И?а е единствениот сателит во Сончевиот Систем за ко? се знае дека има повисока површинска гравитаци?а и густина.

Кружи околу Зем?ата на просечно расто?ание од 384.400 км, или околу 30 пати пове?е од пречникот на Зем?ата. Не?зиното гравитациско вли?ание за малку го продолжува денот на Зем?ата и е главен двигател на Зем?ината плима и осека. Орбитата на Месечината околу Зем?ата има орбитален период од 27,3 денови. За време на секо? период од 29,5 денови, количината на видлива површина осветлена од Сонцето варира од 0 до 100%, што резултира со месечеви мени, кои ?а формираат основата за месеците од Месечевиот календар. Месечината е плимно сврзана за Зем?ата, што значи дека должината на полното свртува?е на Месечината околу сопствената оска предизвикува не?зината иста страна (блиската страна) секогаш да биде свртена кон Зем?ата, а нешто подолгиот месечев ден е ист како орбиталниот период. Според тоа, 59% од вкупната површина на Месечината може да се види од Зем?ата преку поместува?а на перспективата поради либраци?а.

Според на?широко прифатеното об?аснува?е за не?зиното потекло, Месечината се формирала пред околу 4,51 мили?арди години, не многу по Зем?ата, од остатоци од ?иновски удар поме?у планетата и хипотетично тело големо колку Марс наречено Те?а. Потоа се повлекла во поширока орбита поради плимна интеракци?а со Зем?ата. На блиската страна на Месечината има темни вулкански Месечеви мори?а, кои ги исполнуваат просторите поме?у светлите висорамнини од античка кора и истакнатите ударни кратери. Пове?ето од големите ударни кратери и површините на мори?ата биле формирани до кра?от на имбрискиот период, пред околу три мили?арди години. Површината на Месечината е релативно нерефлектирачка, со рефлекси?а малку посветла од онаа на истрошен асфалт. Ме?утоа, биде??и има голем аголен пречник, полната месечина е на?светлиот небесен об?ект на но?ното небо. Очигледната големина на Месечината е речиси иста како онаа на Сонцето, што пак ? овозможува да го покрие Сонцето речиси целосно за време на целосно затемнува?е на Сонцето.

Истакнува?ето на Месечината на земното небо и не?зиниот редовен циклус на фази побудиле културни наводи и вли?ани?а за човечките општества низ истори?ата. Таквите вли?ани?а може да се на?дат во ?азикот, календарските системи, уметноста и митологи?ата. Првиот вештачки об?ект што стигнал до Месечината било леталото Луна 2, без екипаж, на Советскиот Со?уз во 1959 година. Следело првото успешно меко слетува?е на Луна 9 во 1966 година. Единствените човечки Месечеви мисии до денес се оние на програмата Аполо на САД, миси?а преку ко?а е овозможено стапнува?е на површината на Месечината од страна на вкупно дванаесет мажи во периодот поме?у 1969 и 1972 година. Со овие, а подоцна и со мисиите без екипаж, на Зем?ата се вратени Месечеви карпи кои се користени за да се развие детално геолошко разбира?е за потеклото на Месечината, не?зината внатрешна структура и истори?ата на Месечината.

Име и етимологи?а

Вообичаеното англиско име за природниот сателит на Зем?ата е едноставно Месечина (moon), со големо М. Именката moon е изведена од староанглискиот mōna, ко?а (како и сите не?зини германски сродници) произлегува од прагерманскиот *mēnōn, ко? пак доа?а од праиндоевропскиот *mēnsis ?месец“ (од порано *mēnōt, генитив *mēneses) ко? може да биде поврзан со глаголот ?мери“ (на времето).

Повремено, името Луна се користи во научно пишува?е, а особено во научна фантастика за да се направи разлика на Зем?ината Месечина од другите, додека во поези?ата ?Луна“ се користи за означува?е на персонификаци?а на Месечината. Синти?а е уште едно поетско име, иако ретко, за Месечината, персонифицирана како божица, додека Селена (буквално ?Месечина“) е старогрчката божица на Месечината.

Грчката божица на ловот, животните и месечината, Артемида, изедначена со римската Ди?ана, чи? еден од симболите бил оно? за Месечината и ко?а често се сметала за божица на Месечината, била наречена и Синти?а, од не?зиното легендарно родно место на планината Синти?а. Овие ими?а — Луна, Синти?а и Селена — се рефлектираат во технички термини за околумесечевите орбити како што се аполун, перицинтион и селеноцентрични.

Формира?е

Изотопското датира?е на примероците од Месечината сугерира дека Месечината е формирана околу 50 милиони години по настанува?ето на Сончевиот Систем. Историски, неколку механизми за формира?е се предложени, но ниту еден не ги об?аснил задоволително одликите на системот Зем?а–Месечина. Цепе?е на Месечината од Зем?ината кора преку центрифугална сила би барала преголема почетна стапка на врте?е на Зем?ата. Гравитациското заробува?е на претходно формирана Месечина зависи од неизводливо проширената атмосфера на Зем?ата за да ?а потроши енерги?ата на Месечината што поминува. Коформира?ето на Зем?ата и Месечината заедно во околупланетарниот насобирачки диск не го об?аснува исцрпува?ето на металите на Месечината. Ниту една од овие хипотези не може да го об?асни високиот аголен моментум на системот Зем?а–Месечина.

Еволуци?ата на Месечината и обиколка на Месечината

Преовладувачката теори?а е дека системот Зем?а–Месечина настанал по ?иновски удар на тело со големина на Марс (наречено Те?а ) со прото-Зем?ата. Ударот експлодирал матери?ал во орбитата околу Зем?ата, а потоа матери?алот се насобрал и ?а формирал Месечината веднаш над Рошовата граница на Зем?ата од ~ 2,56R??. Оваа теори?а на?добро ги об?аснува доказите.

Се смета дека ?иновските удари биле вообичаени во раниот Сончев Систем. Комп?утерски симулации на ?иновски удари дале резултати кои се во согласност со масата на ?адрото на Месечината и аголниот моментум на системот Зем?а–Месечина. Овие симулации, исто така, покажуваат дека поголемиот дел од Месечината потекнува од ударот, наместо од прото-Зем?ата. Сепак, поновите симулации укажуваат на поголем дел од Месечината изведен од прото-Зем?ата. Другите тела на внатрешниот Сончев Систем, како што се Марс и Веста, имаат, според метеоритите од нив, многу различни изотопски состави на кислород и волфрам во споредба со Зем?ата. Сепак, Зем?ата и Месечината имаат речиси идентични изотопски состави. Изотопското изедначува?е на системот Зем?а–Месечина може да се об?асни со меша?ето по ударот на испаруваниот матери?ал што ги формирал двата, иако за ова се дебатира.

Ударот ослободил енерги?а, а потоа ослободениот матери?ал повторно се акредитирал во системот Зем?а–Месечина. Ова би ?а стопило надворешната обвивка на Зем?ата и на то? начин би формирал океан од магма. Слично на тоа, новоформираната Месечина, исто така, би била погодена и би имала сво? океан со Месечева магма; неговата длабочина се проценува од околу 500 до 1.737 километри.

Океан на бурите

Древни раседи со четириаголна структура

Древни раседи

Древни раседи видени одблиску

Додека теори?ата на ?иновски удар об?аснува многу линии на докази, некои праша?а сè уште се нерешени, од кои пове?ето го вклучуваат составот на Месечината.

Во 2001 година, тим од Институтот Карнеги во Вашингтон об?авил на?прецизно мере?е на изотопските знаци на Месечевите карпи. Карпите од програмата Аполо го имале истиот изотопски знак како и карпите од Зем?ата, што се разликувал од речиси сите други тела во Сончевиот Систем. Ова наб?удува?е било неочекувано, биде??и на?големиот дел од матери?алот што ?а формирал Месечината се сметал дека доа?а од Те?а и било об?авено во 2007 година дека има помалку од 1% шанси Те?а и Зем?ата да имаат идентични изотопски потписи. Другите месечеви примероци на Аполо во 2012 година го имале истиот состав на изотопи на титан како Зем?ата, што е во судир со она што се очекува ако Месечината се формирала далеку од Зем?ата или потекнува од Те?а. Овие несовпа?а?а може да се об?аснат со вари?ации на теори?ата на ?иновски удар. Сценариото ?удри-бега?-и-врати“ може да биде поверо?атно.

Физички одлики

Месечина

Блиска страна на месечината

Далечна страна на Месечината

Месечев Северен Пол

Месечев ?ужен Пол

Месечината е скален елипсоид поради плимното истегнува?е, со не?зината долга оска поместена за 30° од свртена кон Зем?ата, поради гравитациските аномалии од ударните басени. Не?зината форма е пове?е издолжена отколку што може да се согледаат сегашните плимни сили. Оваа ?фосилна испакнатост“ покажува дека Месечината се зацврстила кога орбитирала на половина од не?зиното сегашно расто?ание до Зем?ата, и дека сега е премногу студена за не?зината форма да се прилагоди на не?зината орбита.

Внатрешна структура

Хемиски состав на површината на Месечината

Соединение	Формула	Состав
		Мари?а	Висорамнини
силика	SiO 2	45,4%	45,5%
алумина	Ал 2 О 3	14,9%	24,0%
вар	CaO	11,8%	15,9%
железо (II) оксид	FeO	14,1%	5,9%
магнези?а	MgO	9,2%	7,5%
титан диоксид	TiO 2	3,9%	0,6%
натриум оксид	Na 2 O	0,6%	0,6%
		99,9%	100,0%

Месечината е диференцирано тело кое првично било во хидростатичка рамнотежа, но оттогаш отстапила од оваа состо?ба. Има геохемиски различна кора, обвивка и ?адро. Месечината има внатрешно ?адро богато со железо со полупречник можеби помал од 240 километри и течно надворешно ?адро првенствено направено од течно железо со полупречник од приближно 300 километри. Околу ?адрото е делумно стопен граничен сло? со полупречник од околу 500 километри. Се смета дека оваа структура се развила преку фракционата кристализаци?а на глобалниот магматски океан кратко време по формира?ето на Месечината пред 4,5 мили?арди години.

Кристализаци?ата на ово? магматски океан би создала мафична обвивка од таложе?ето и тоне?ето на минералите оливин, клинопироксен и ортопироксен; откако околу три четвртини од магматскиот океан се кристализирале, плагиоклазните минерали со помала густина можеле да се формираат и да испливаат во кора на врвот. Последните течности за кристализира?е првично би биле сместени ме?у кората и обвивката, со големо изобилство на некомпатибилни елементи кои произведуваат топлина. Во согласност со оваа перспектива, геохемиското мапира?е направено од орбитата сугерира кора главно од анортозит. Примероците на карпите на Месечината од поплавите на лава што избиле на површината поради делумното топе?е во плашт го потврдуваат составот на мафичната обвивка, ко? е побогат со железо од оно? на Зем?ата. Кората е дебела во просек околу 50 километри.

Месечината е вториот на?густ сателит во Сончевиот Систем, по И?а. Ме?утоа, внатрешното ?адро на Месечината е мало, со полупречник од околу 350 километри или помалку, околу 20% од полупречникот на Месечината. Не?зиниот состав не е добро разбран, но веро?атно е метално железо легирано со мала количина на сулфур и никел; анализите на временската променливо врте?е на Месечината сугерираат дека таа е барем делумно стопена. Притисокот во ?адрото на Месечината се проценува на 5 GPa (49.000 atm).

Магнетно поле

Месечината има надворешно магнетно поле од генерално помало од 0,2 нанотесли, или помалку од сто ил?адити дел од Зем?ата. Месечината моментално нема глобално диполарно магнетно поле и само магнетизаци?ата на кората на?веро?атно се стекнала на почетокот на не?зината истори?а кога сè уште работела како динамо. Сепак, на почетокот на не?зината истори?а, пред 4 мили?арди години, не?зината ?ачина на магнетното поле веро?атно била блиска до онаа на Зем?ата денес. Ова рано динамо-поле очигледно истекло пред околу една мили?арда години, откако Месечевото ?адро целосно се кристализирало. Теоретски, дел од преостанатата магнетизаци?а може да потекнува од минливи магнетни поли?а генерирани при големи удари преку проширува?е на плазма облаците. Овие облаци се создаваат при големи удари во амбиентално магнетно поле. Ова е поддржано од локаци?ата на на?големите магнетизации на кората сместени во близина на антиподите на ?иновските ударни басени.

Површинска геологи?а

Геолошки одлики на Месечината (блиска страна/северен пол лево, далечна страна/?ужен пол десно)

Топографи?а на Месечината

Топографи?ата на Месечината е измерена со ласерска височина и стерео анализа на слики. Неговата на?обемна топографска одлика е ?иновскиот далечен слив на ?ужен Пол-Е?ткен, околу 2.240 километри во пречник, на?големиот кратер на Месечината и вториот по големина потврден ударен кратер во Сончевиот Систем. На длабочина од 13 километри, не?зиниот под е на?ниската точка на површината на Месечината. На?високите височини на површината на Месечината се сместени директно на североисток, кои можеби биле задебелени од коси формациски удари на сливот на ?ужниот Пол-Е?ткен. Други големи ударни базени како што се Море на Дождовите, Море на Ведрината, Море на Кризите, Смитово Море и Источно Море поседуваат регионално ниски височини. Далечната страна на површината на Месечината е во просек околу 1,9 километри повисока од онаа на блиската страна.

Открива?ето на карпите од раседот сугерира дека Месечината се намалила за околу 90 метри (300 ft) во изминатите мили?арди години. Слични одлики на собира?е посто?ат и на Меркур. Море на Студот, слив во близина на северниот пол за ко? долго време се претпоставувало дека е геолошки мртов, пукнал и се поместил. Биде??и Месечината нема тектонски плочи, не?зината тектонска активност е бавна и се развиваат пукнатини додека губи топлина.

Вулкански одлики

Темните и релативно безличните Месечеви рамнини, ?асно видени со голо око, се нарекуваат мари?а (латински ?мори?а“; еднина маре), биде??и некогаш се верувало дека се полни со вода; сега е познато дека тие се огромни зацврстени базени од античка базалтна лава. Иако се слични на копнените базалти, месечевите базалти имаат пове?е железо и немаат минерали променети со вода. Поголемиот дел од овие нао?алишта на лава еруптирале или течеле во вдлабнатините поврзани со ударните басени. Неколку геолошки провинции кои содржат штитести вулкани и вулкански куполи се нао?аат во блиската страна ?Мари?а“.

Доказ за млад Месечев вулканизам

Речиси сите мори?а се на блиската страна на Месечината и покриваат 31% од површината на блиската страна во споредба со 2% од далечната страна. Ова на?веро?атно се должи на концентраци?ата на елементи што произведуваат топлина под кората на блиската страна, што би предизвикало загрева?е на основната обвивка, делумно топе?е, издигнува?е на површината и ерупци?а. Пове?ето од Месечевите базалти еруптирале за време на имбрискиот период, пред 3,0 — 3,5 мили?арди години, иако некои радиометриски датирани примероци се стари дури 4,2 мили?арди години. Почнува??и од 2003 година, студиите за брое?е кратери на на?младите ерупции се чини дека сугерираат дека тие се формирале не порано од пред 1,2 мили?арди години.

Во 2006 година, студи?ата за Ина, мала депреси?а во Езерото на Сре?ата, открила грапави одлики, релативно без прашина, кои, поради недостаток на ерози?а со па?а?е на остатоци, се сметало дека се стари само 2 милиони години. Месечевите зем?отреси и испушта?ето гас, исто така, укажуваат на одредена континуирана активност на Месечината. Доказите за неодамнешниот Месечев вулканизам се идентификувани на 70 неправилни мори?а, некои стари помалку од 50 милиони години. Ова ?а зголемува можноста за многу потопла месечева обвивка отколку што се верувало, барем на блиската страна каде што длабоката кора е значително потопла поради поголемата концентраци?а на радиоактивни елементи. Прона?дени се докази за базалтниот вулканизам стар 2 — 10 милиони години во кратерот Ловел, во сливот на Источно Море. Неко?а комбинаци?а на првично потопол плашт и локално збогатува?е на елементите што произведуваат топлина во плашт може да биде одговорна за долготра?ните активности на далечната страна во сливот на Источно Море.

Обоените области на Месечината се нарекуваат terrae, или почесто висорамнини, биде??и се повисоки од пове?ето ?мори?а“. Тие се радиометриски датирани од пред 4.4 мили?арди години, и може да претставуваат плагиокласти кумилативни карпи на Месечевиот магматски океан. За разлика од Зем?ата, се верува дека не се формирале големи Месечеви планини како резултат на тектонски настани.

Концентраци?ата на ?мори?а“ на блиската страна веро?атно ?а одразува значително подебелата кора на висорамнините на далечната страна, ко?а можеби се формирала при бавно-брзински удар на втората месечина на Зем?ата неколку десетици милиони години по формира?ето на Месечината. Алтернативно, тоа може да биде последица на асиметрично плимско загрева?е кога Месечината била многу поблиску до Зем?ата.

Ударни кратери

Месечевиот кратер Дедал на далечната страна на Месечината

Главниот геолошки процес што вли?аел на површината на Месечината е ударниот кратер, со кратери кои се формираат кога астероидите и кометите се судираат со површината на Месечината. Се проценува дека има околу 300.000 кратери пошироки од 1 километар на блиската страна на Месечината. Месечевата геолошка временска скала се заснова на на?истакнатите настани од вли?анието, вклучува??и ги Нектари?, Имбри? и Источно море; структури кои се одликуваат со пове?е прстени од подигнат матери?ал, со пречник поме?у стотици и ил?адници километри и поврзани со широка престилка од депозити на исфрла?е кои формираат регионален стратиграфски хоризонт. Недостатокот на атмосфера, времето и неодамнешните геолошки процеси значат дека многу од овие кратери се добро сочувани. Иако само неколку басени со пове?е прстени се дефинитивно датирани, тие се корисни за одредува?е на релативна возраст. Биде??и ударните кратери се акумулираат со речиси константна брзина, брое?ето на бро?от на кратери по единица површина може да се користи за да се процени староста на површината. Радиометриската старост на карпите стопени со удар собрани за време на мисиите на Аполо се поме?у 3,8 и 4,1 мили?арди години: ова е искористено за да се предложи период на доцно тешко бомбардира?е со зголемени вли?ани?а.

Прекриен на врвот на кората на Месечината е силно издробениот (скршен на уште помали честички) и ударен површински сло? наречен реголит, формиран од процесите на удар. Пофиниот реголит, Месечева почва од силициум диоксид, има текстура налик на снег и мирис на потрошен барут. Реголитот на постарите површини е генерално подебел отколку ка? помладите површини: неговата дебелина варира од 10 до 20 километри во висорамнините и 3 до 5 километри во ?мори?ата“. Под ситно искршениот реголит сло? се нао?а мегареголит, сло? од високо скршена карпа дебела многу километри.

Сликите со висока резолуци?а од Месечевиот извидувачки орбитер во 2010-тите покажуваат современа стапка на производство на кратери значително повисока отколку што било претходно проценето. Се смета дека секундарниот процес на кратерира?е предизвикано од дисталното исфрла?е ги раздвижува врвните два сантиметри на реголит на временска скала од 81.000 години. Оваа стапка е 100 пати поголема од стапката пресметана од модели базирани исклучиво на директни вли?ани?а на микрометеорити.

Месечината се врти во Ра?нер Гама

Гравитациско поле

Гравитациската мапа на Месечината на ГРАИЛ

Гравитациското поле на Месечината е измерено преку следе?е на доплеровото поместува?е на радио сигналите емитирани од вселенските летала што орбитираат. Главните одлики на гравитаци?ата на Месечината се маскони, големи позитивни гравитациски аномалии поврзани со некои од ?иновските басени на удар, делумно предизвикани од густите базалтни текови на лава што ги исполнуваат тие басени. Аномалиите во голема мера вли?аат на орбитата на вселенските летала околу Месечината. Има некои загатки: тековите на лавата сами по себе не можат да го об?аснат целиот гравитациски потпис, а посто?ат и некои маскони кои не се поврзани со вулканизмот на ?мори?ата“.

Месечев вител

Месечевите витли се енигматични одлики кои се нао?аат низ површината на Месечината. Тие се одликуваат со високо албедо, изгледаат оптички незрели (т.е. оптички одлики на релативно млад реголит) и често имаат шилеста форма. Нивната форма е често нагласена со ниски албедо региони кои се вртат поме?у светлите витли. Тие се нао?аат на места со засилени површински магнетни поли?а и многу се нао?аат на антиподната точка на големите удари. Се претпоставува дека тие се области кои биле делумно заштитени од сончевиот ветер, што резултирало со побавно вселенско атмосферско вли?ание.

Присуство на вода

Течната вода не може да опсто?ува на површината на Месечината. Кога е изложена на сончево зраче?е, водата брзо се распа?а преку процес познат како фотодисоци?аци?а и се губи во вселената. Сепак, од 1960-тите, научниците претпоставувале дека воден мраз може да се наталожи со удар на комети или евентуално произведен од реакци?ата на месечеви карпи богати со кислород и водород од сончевиот ветер, остава??и траги од вода кои веро?атно би можеле да опсто?ат на ладните кратери на двата пола на Месечината. Комп?утерски симулации сугерираат дека до 14.000 квадратни километри површина може да биде во посто?ана сенка. Присуството на употребливи количества вода на Месечината е важен фактор за да се направи Месечево населува?е како исплатлив план; алтернативата за пренос на вода од Зем?ата би била премногу скапа.

После неколку години, на површината на Месечината посто?ат знаци на вода. Во 1994 година, радарскиот експеримент сместен на вселенското летало Клементин, укажал на постое?ето на мали, замрзнати ?ебови со вода блиску до површината. Сепак, подоцнежните радарски наб?удува?а од Аресибо, сугерираат дека овие наоди можеби се карпи исфрлени од млади кратери. Во 1998 година, неутронскиот спектрометар на вселенското летало Лунар Проспектор покажал дека високи концентрации на водород се присутни на првиот метар од длабочината во реголитот во близина на поларните региони. Зрната од вулканска лава, вратени на Зем?ата со Аполо 15, покажале мали количини на вода во нивната внатрешност.

Вселенското летало Чандра?ан-1 од 2008 година го потврдило постое?ето на површински воден мраз, користе??и го вградениот Moon Mineralogy Mapper. Спектрометарот забележал линии на апсорпци?а вообичаени за хидроксилот, во рефлектираната сончева светлина, обезбедува??и докази за големи количества воден мраз на површината на Месечината. Вселенското летало покажало дека концентрациите може да бидат високи до 1.000 ppm. Користе??и ги спектрите на рефлекси?а на маперот, индиректното осветлува?е на областите во сенка потврдило воден мраз во 20° географска ширина од двата пола во 2018 година.

Во ма? 2011 година, биле при?авени 615 — 1410 ppm вода во раствори од топе?е во месечевиот примерок 74220, познатата високотитанска ?портокалова стаклена почва“ од вулканско потекло, собрана за време на миси?ата Аполо 17 во 1972 година. Вклучува?ата се формирани за време на експлозивни ерупции на Месечината пред приближно 3,7 мили?арди години. Оваа концентраци?а е споредлива со онаа на магмата во горната обвивка на Зем?ата. Иако има значителен селенолошки интерес, оваа об?ава им дава малку утеха на потенци?алните месечеви колонисти – примерокот потекнува многу километри под површината, а подмножествата се толку тешко достапни што биле потребни 39 години да се на?дат со на?современ инструмент за ?онска микросонда.

Анализата на наодите на Месечевиот минералошки мапер (М3) откриле во август 2018 година за прв пат ?дефинитивни докази“ за вода-мраз на површината на Месечината. Податоците ги откриле различните рефлектирачки знаци на вода-мраз, наспроти прашината и другите рефлектирачки супстанции. Ледените наслаги се прона?дени на северниот и ?ужниот пол, иако е позастапен на ?угот, каде што водата е заробена во тра?но засенчени кратери и пукнатини, што ? овозможува да опсто?ува како мраз на површината биде??и се заштитени од сонцето.

Во октомври 2020 година, астрономите об?авиле дека откриле молекуларна вода на површината на Месечината осветлена од Сонцето од страна на неколку независни вселенски летала, вклучително и Стратосферската опсерватори?а за инфрацрвена астрономи?а (СОФИА).

Површински услови

Површината на Месечината е екстремна средина со температури кои се движат од 140 до ?171, атмосферски притисок од 10 ^?10 Pa, и високи нивоа на ?онизирачко зраче?е од Сонцето и космичките зраци. Површинската гравитаци?а на Месечината е приближно 1,625 m/s ², околу 16,6% од онаа на површината на Зем?ата или 0,166 ɡ.

Атмосфера

Скица од астронаутите на Аполо 17. Месечевата атмосфера подоцна била проучувана од LADEE.

Атмосферата на Месечината се состои од мало присуство на гасови што ?а опкружуваат Месечината. За пове?ето практични цели, се смета дека Месечината е опкружена со вакуум. Зголеменото присуство на атомски и молекуларни честички во неговата близина во споредба со ме?упланетарната средина, наречена ?Месечева атмосфера“ за научни цели, е занемарлива во споредба со гасните обвивки што ?а опкружуваат Зем?ата и пове?ето планети од Сончевиот Систем. Притисокот на оваа мала маса е околу 3×10?15 atm (0.3 nPa), варира во текот на денот и во вкупна маса помала од 10 метрички тони. Инаку, се смета дека Месечината нема атмосфера затоа што не може да апсорбира мерливи количества зраче?е, не изгледа слоевит или самоциркулирачки и бара посто?ано надополнува?е поради високата брзина со ко?а не?зините гасови се губат во вселената.

Малата атмосфера што ?а има Месечината се состои од некои необични гасови, вклучува??и натриум и калиум, кои не се нао?аат во атмосферата на Зем?ата, Марс или Венера. На ниво на морето на Зем?ата, секо? кубен сантиметар од атмосферата содржи приближно 10¹⁹ молекули; Со споредува?е на Месечината атмосфера содржи помалку од 10⁶ молекули во истиот волумен. На Зем?ата, ова се смета за многу добар вакуум. Всушност, густината на атмосферата на површината на Месечината е споредлива со густината на некои од на?оддалечените рабови на атмосферата на Зем?ата, каде орбитира Ме?ународната вселенска станица.

Елементите натриум и калиум се откриени во атмосферата на Месечината користе??и спектроскопски методи засновани на Зем?ата, додека изотопите радон-222 и полониум-210 се заклучени од податоците добиени со спектрометарот на алфа-честички на Лунар Проспектор. Аргон-40, хелиум-4, кислород и/или метан (CH
4 азот (N
2) и/или ?аглерод моноксид (CO) и ?аглерод диоксид (CO
2) биле откриени со детектори на самото место поставени од астронаутите на Аполо.

Просечното дневно изобилство на елементите за кои се знае дека се присутни во атмосферата на Месечината, во атоми на кубен сантиметар, се како што следува:

• Аргон: 20.000 — 100.000
• Хелиум: 5.000 — 30.000
• Неон: до 20.000
• Натриум: 70
• Калиум: 17
• Водород: помалку од 17

Ова дава приближно 80.000 вкупни атоми на кубен сантиметар, маргинално повисоко од количеството за кое се претпоставува дека постои во атмосферата на Меркур. Иако ова во голема мера ?а надминува густината на сончевиот ветер, ко?а обично е од редот на само неколку протони на кубен сантиметар, тоа е практично вакуум во споредба со атмосферата на Зем?ата.

Прашина

На Месечината постои Месечева прашина ко?а е генерирана од мали честички од комети. Се проценува дека 5 тони честички од комети удираат на површината на Месечината на секои 24 часа, што резултира со исфрла?е на прашински честички. Прашината се задржува над Месечината приближно 10 минути, а потребни се 5 минути за да се подигнат и 5 минути да паднат. Во просек, 120 килограми прашина има над Месечината, ко?а се издигнува до 100 километри над површината.

Систем Зем?а-Месечина

Месечево расто?ание

Во астрономи?ата, Месечева единица е единица мерка за просечното расто?ание ме?у Зем?а и Месечината и изнесува 384.400 километри. Моменталното расто?ание зависи од положбата на Месечината во сво?ата орбита (Месечев периге?: 363.104 км; Месечев апоге?: 405.696 км).

Во просек, сончевата светлина одбиена од Месечината, пристига до Зем?ата за 1.25 секунди. Точната оддалеченост на Месечината се мери со помош на времето кое е потребно светлината емитирана од LIDAR станица на Зем?ата, да се одбие од ретрорефлекторите поставени на Месечината и да пристигне назад. Со оваа метода е утврдено дека Месечината спирално се оддалечува од Зем?ата за 3.8 сантиметри секо?а година.

• 
  Скален модел на системот Зем?а-Месечина: Големините и расто?ани?ата се во размер.

На?малото, средното и на?големото расто?ание на Месечината од Зем?ата со не?зиниот аголен пречник гледан од површината на Зем?ата

Орбита

Системот Зем?а–Месечина (шематски)

Поради плимната врзаност, врте?ето на Месечината околу сопствената оска е синхрона со не?зиниот орбитален период околу Зем?ата. Месечината орбитира околу Зем?ата во напредна насока и завршува една револуци?а во однос на пролетната рамнодневица и ?вездите за околу 27,32 дена (тропски месец и сидерален месец) и една револуци?а во однос на Сонцето за околу 29,53 дена (синодиски месец). Зем?ата и Месечината кружат околу нивното заедничко тежиште, ко? се нао?а околу 4,670 километри од средиштето на Зем?ата (околу 73% од не?зиниот полупречник), формира??и сателитски систем наречен систем Зем?а–Месечина. Во просек, расто?анието до Месечината е околу 385.000 км од средиштето на Зем?ата, што одговара на околу 60 Зем?ини полупречници или 1.282 светлосни секунди.

За разлика од пове?ето сателити на други планети, Месечината орбитира поблиску до еклиптичката рамнина отколку до екваторската рамнина на планетата. Орбитата на Месечината е суптилно нарушена од Сонцето и Зем?ата на многу мали, сложени и интерактивни начини. На пример, рамнината на орбитата на Месечината постепено се врти еднаш на секои 18,61 години, што вли?ае на другите аспекти на движе?ето на Месечината. Овие последователни ефекти се математички опишани со законите на Касини.

На секои 18,6 години, аголот поме?у орбитата на Месечината и екваторот на Зем?ата достигнува максимум 28°36′, збирот на екваторското навалува?е на Зем?ата (23°27′) и орбиталниот наклон на Месечината (5°09′) кон еклиптиката. Ова се нарекува голем месечев засто?. Отприлика во ова време, деклинаци?ата на Месечината ?е варира од -28°36′ до +28°36′. Спротивно на тоа, 9,3 години подоцна, аголот поме?у орбитата на Месечината и екваторот на Зем?ата го достигнува сво?от минимум од 18°20′. Ова се нарекува мал засто? на Месечината. Последниот засто? на Месечината имал мал засто? во октомври 2015 година. Во тоа време опа?ачкиот ?азол бил порамнет со рамнодневицата (точката на небото има нулта десно искачува?е и деклинаци?а). ?азлите се движат кон запад за околу 19° годишно. Сонцето преминува даден ?азол околу 20 дена порано секо?а година.

Наклонот на оската на Месечината во однос на еклиптиката е само 1,5427°, многу помал од 23,44° на Зем?ата. Поради ова, сончевото осветлува?е на Месечината варира многу помалку со сезоната, а топографските детали играат клучна улога во сезонските ефекти. Од сликите направени од Клементин во 1994 година, се чини дека четири планински региони на работ на кратерот Пири на северниот пол на Месечината може да останат осветлени во текот на целиот месечев ден, создава??и врвови на вечна светлина. Не посто?ат такви региони на ?ужниот пол. Слично на тоа, посто?ат места кои остануваат во посто?ана сенка на дното на многу поларни кратери, и овие ?кратери на вечната темнина“ се екстремно студени: Месечевиот извидувачки орбитер ги измерил на?ниските летни температури во кратерите на ?ужниот пол на 35 K (?238 °C; ?397 °F) и само 26 K (?247 °C; ?413 °F) блиску до зимската краткодневица во севернополарниот кратер Хермит. Ова е на?студената температура во Сончевиот Систем досега измерена со вселенско летало, поладно дури и од површината на Плутон. При?авени се просечни температури на површината на Месечината, но температурите на различни области ?е варираат многу во зависност од тоа дали се во сончева светлина или сенка.

Релативна големина

Сателитот DSCOVR ?а гледа Месечината како поминува пред Зем?ата

Месечината е исклучително голем природен сателит во однос на Зем?ата: не?зиниот пречник е пове?е од една четвртина и неговата маса е 1/81 од Зем?ината. Таа е на?големата месечина во Сончевиот Систем во однос на големината на не?зината планета, иако Харон е поголема во однос на ?у?естата планета Плутон, со 1/9 од масата на Плутон. Заедничкото тежиште на Зем?ата и на Месечината (барицентарот) се нао?а 1.700 километри (околу една четвртина од полупречникот на Зем?ата) под површината на Зем?ата.

Зем?ата се врти околу тежиштето Зем?а–Месечина еднаш месечно, со ¹?₈₁ од брзината на Месечината, или околу 12,5 метри во секунда.

Површината на Месечината е нешто помала од Северна и ?ужна Америка заедно.

Изглед од Зем?ата

Синхроното врте?е на Месечината додека кружи околу Зем?ата резултира со тоа таа секогаш да го држи речиси истото лице свртено кон планетата. Како и да е, поради ефектот на либраци?а, околу 59% од површината на Месечината всушност може да се види од Зем?ата. Страната на Месечината што е свртена кон Зем?ата се нарекува блиска страна, а спротивната се нарекува далечна страна. Далечната страна често неточно се нарекува ?темна страна“, но таа всушност се осветлува исто толку често колку и блиската страна: еднаш на секои 29,5 Зем?ини денови. За време на млада месечина, блиската страна е темна.

Месечината првично се вртела со поголема брзина, но во почетокот на не?зината истори?а не?зиното врте?е се забавило и станала плимно заглавена во оваа ориентаци?а како резултат на ефектите на трие?е поврзани со плимните деформации предизвикани од Зем?ата. Со текот на времето, енерги?ата на врте?е на Месечината околу не?зината оска се трошела. Во 2016 година, планетарните научници користе??и податоци собрани од миси?ата на НАСА Месечев проспектор од 1998 до 1999 година, пронашле две области богати со водород (на?веро?атно поранешен воден мраз) на спротивните страни на Месечината. Се шпекулира дека овие биле половите на Месечината пред мили?арди години пред таа плима да се заклучи за Зем?ата.

За време на Месечевите мени, само делови од Месечината може да се наб?удуваат од Зем?ата.

Месечината има исклучително ниско албедо, што и дава рефлекси?а што е малку посветла од онаа на истрошениот асфалт. И покра? ова, Месечината е на?светлиот об?ект на небото по Сонцето. Ова делумно се должи на зголемува?ето на осветленоста на бранот на опозици?ата. Посто?аноста на бо?ата во визуелниот систем ги рекалибрира односите поме?у боите на об?ектот и неговата околина, а биде??и околното небо е релативно темно, сончевата Месечина се перципира како светол об?ект. Рабовите на полната месечина изгледаат светли како средиштето, без затемнува?е на екстремитетите, поради рефлектирачките сво?ства на месечевата почва, ко?а ?а рефлектира светлината пове?е кон Сонцето отколку во други правци. Месечината навистина изгледа поголема кога е блиску до хоризонтот, но ова е чисто психолошки ефект, познат како илузи?а на Месечината, првпат опишан во 7 век пр.н.е. Аголниот пречник на полната Месечина е околу 0,52° (во просек) на небото, приближно со иста привидна големина како Сонцето.

На?високата надморска височина на Месечината варира според не?зината мени и годишно време. Полната месечина е на?висока на небото во зима (за секо?а полутопка). Ориентаци?ата на полумесечината зависи и од географската широчина на локаци?ата за гледа?е; наб?удувач во тропските предели може да види полумесечина во облик на ?насмевка“. Месечината е видлива две недели на секои 27,3 дена на Северниот и ?ужниот Пол. Зоопланктонот на Арктикот користи Месечева светлина кога Сонцето е под хоризонтот со месеци.

Полна месечина се по?авува како полумесечина за време на затемнува?е на Месечината над Високата пустина во Калифорни?а

Затемнува?е

Месечината, за време на затемнува?е

Затемнува?ата се случуваат само кога Сонцето, Зем?ата и Месечината се во права лини?а (наречена ?сизиги?а“). Затемнува?ето на Сонцето се случува на млада месечина, кога Месечината е поме?у Сонцето и Зем?ата. Спротивно на тоа, затемнува?ата на Месечината се случуваат при полна месечина, кога Зем?ата е поме?у Сонцето и Месечината. Очигледната големина на Месечината е приближно иста како онаа на Сонцето, при што и двете се гледаат со ширина од приближно половина степен. Сонцето е многу поголемо од Месечината, но тоа е многу поголемото расто?ание што му ?а дава истата привидна големина како и многу поблиската и многу помалата Месечина од перспектива на Зем?ата. Вари?ациите во привидната големина, поради не-кружните орбити, се исто така речиси исти, иако се случуваат во различни циклуси. Ова овозможува и вкупно (Месечината да изгледа поголема од Сонцето) и прстенесто (Месечината да изгледа помала од Сонцето) затемнува?а на Сонцето. При целосно затемнува?е, Месечината целосно го покрива дискот на Сонцето и неговата корона станува видлива со голо око. Биде??и расто?анието поме?у Месечината и Зем?ата многу бавно се зголемува со текот на времето, аголниот пречник на Месечината се намалува. Исто така, како што еволуира кон станува?е црвен ?ин, големината на Сонцето и не?зиниот очигледен периметар на небото полека се зголемуваат. Комбинаци?ата на овие две промени значи дека пред стотици милиони години, Месечината секогаш целосно го покривала Сонцето при затемнува?а на Сонцето, и не биле можни прстенести затемнува?а. Слично на тоа, стотици милиони години во иднината, Месечината пове?е нема целосно да го покрива Сонцето и нема да се по?ават целосно затемнува?а на Сонцето.

Биде??и орбитата на Месечината околу Зем?ата е наклонета за околу 5,145° (5° 9') во однос на орбитата на Зем?ата околу Сонцето, затемнува?ата не се случуваат при секо?а полна и млада месечина. За да се случи затемнува?е, Месечината мора да биде во близина на пресекот на двете орбитални рамнини. Периодичноста и повторува?ето на затемнува?ата на Сонцето од страна на Месечината и на Месечината од Зем?ата, се опишани со сарос, ко? има период од приближно 18 години.

Биде??и Месечината посто?ано го блокира погледот на половина степен широка кружна област на небото, поврзаната по?ава на прикрива?е се ?авува кога светла ?везда или планета поминува зад Месечината и е скриена од поглед. На ово? начин, затемнува?ето на Сонцето е прикрива?е на Сонцето. Биде??и Месечината е релативно блиску до Зем?ата, прикрива?ата на поединечни ?везди не се видливи насекаде на планетата, ниту во исто време. Поради прецеси?ата на орбитата на Месечината, секо?а година се прикриваат различни ?везди.

Плимни ефекти

Либраци?а на Месечината во текот на еден месечев месец. Видлива е и малата вари?аци?а во визуелната големина на Месечината од Зем?ата.

Гравитациската привлечност што ?а имаат масите една за друга се намалува обратно со квадратот на расто?анието на тие маси една од друга. Како резултат на тоа, малку поголемата привлечност што Месечината ?а има за страната на Зем?ата на?блиску до Месечината, во споредба со делот од Зем?ата спроти Месечината, резултира со плимни сили. Плимните сили вли?аат и на Зем?ината кора и на океаните.

На?очигледниот ефект на плимните сили е да предизвикаат две испакнатини во океаните на Зем?ата, едната на страната свртена кон Месечината, а другата на страната спротивна. Ова резултира со покачено ниво на морето наречено океански плими. Додека Зем?ата се врти околу сво?ата оска, една од океанските испакнатини (плима) се задржува на место ?под“ Месечината, додека друга таква плима е спротивна. Како резултат на тоа, има две плими за околу 24 часа. Биде??и Месечината кружи околу Зем?ата во иста насока на врте?е на Зем?ата, плимата и осеката се случуваат на секои 12 часа и 25 минути; 25-те минути се должат на времето на Месечината да кружи околу Зем?ата. Сонцето го има истиот плимски ефект врз Зем?ата, но неговите привлечни сили се само 40% од силите на Месечината; интеракци?ата на Сонцето и Месечината е одговорна за пролетните и слабите плими. Ако Зем?ата била воден свет (оно? без континенти) ?е произведе плима од само еден метар, и таа плима би била многу предвидлива, но плимата и осеката во океанот во голема мера се модифицираат од други ефекти: трие?е на водата со врте?ето на Зем?ата низ океанските подови, инерци?ата на движе?ето на водата, океанските басени кои растат поплитки во близина на копното, падот на водата поме?у различните океански басени. Како резултат на тоа, времето на плимата и осеката во пове?ето точки на Зем?ата е производ на наб?удува?а кои се об?аснети, случа?но, со теори?а.

Додека гравитаци?ата предизвикува забрзува?е и движе?е на течните океани на Зем?ата, гравитациското спо?ува?е поме?у Месечината и цврстото тело на Зем?ата е главно еластично и пластично. Резултатот е дополнително плимно де?ство на Месечината на Зем?ата што предизвикува испакнува?е на цврстиот дел од Зем?ата на?блиску до Месечината. Доцне?ето на плимните врвови и на плимата и осеката на океанот предизвикува вртежен момент во спротивност со врте?ето на Зем?ата. Ова го ?цеди“ аголниот моментум и вртежната кинетичка енерги?а од врте?ето на Зем?ата, забавува??и го врте?ето на Зем?ата. То? аголен момент, изгубен од Зем?ата, се пренесува на Месечината во процес (познат како плимско забрзува?е ), ко? ?а подигнува Месечината во повисока орбита и резултира со не?зината помала орбитална брзина околу Зем?ата. Така, расто?анието поме?у Зем?ата и Месечината се зголемува, а врте?ето на Зем?ата се забавува во реакци?ата. Мере?ата од ласерските рефлектори оставени за време на мисиите Аполо покажале дека расто?анието на Месечината се зголемува за 38 милиметри годишно (приближно стапката со ко?а растат човечките нокти). Атомските часовници исто така покажуваат дека денот на Зем?ата се продолжува за околу 17 микросекунди секо?а година, полека зголемува??и ?а брзината со ко?а UTC се прилагодува за престапни секунди. Ова плимно влече?е ?е продолжи сè додека врте?ето на Зем?ата и орбиталниот период на Месечината не се поклопат, создава??и заемна плимна врзаност поме?у двете и суспендира??и ?а Месечината над еден мериди?ан (тоа е моментално случа?от со Плутон и неговата месечина Харон). Сепак, Сонцето ?е стане црвен ?ин ко? ?е го проголта системот Зем?а–Месечина долго пред оваа по?ава.

На сличен начин, површината на Месечината доживува плима од околу 10 сантиметри амплитуда над 27 денови, со три компоненти: фиксна поради Зем?ата, биде??и тие се во синхроно врте?е, променлива плима поради орбиталната ексцентричност и наклон и мала различна компонента од Сонцето. Променливата компонента индуцирана од Зем?ата произлегува од промената на расто?анието и одво?ува?ето, резултат на орбиталната ексцентричност и наклонетост на Месечината (ако орбитата на Месечината била совршено кружна и ненаклонета, ?е имала само сончеви плими). Либраци?ата, исто така, го менува аголот од ко? се гледа Месечината, овозможува??и вкупно околу 59% од не?зината површина да се гледа од Зем?ата со текот на времето. Кумулативните ефекти на стресот создадени од овие плимни сили предизвикуваат Месечеви зем?отреси. Месечевите зем?отреси се многу поретки и послаби од зем?отресите на зем?ата, иако Месечевите зем?отреси можат да траат и до еден час – значително подолг период од оние на зем?ата – поради расе?ува?е на сеизмичките вибрации во сувата фрагментирана горна кора. Постое?ето на Месечевите зем?отреси било неочекувано откритие од сеизмометрите поставени на Месечината од астронаутите на Аполо од 1969 до 1972 година.

Според неодамнешните истражува?а, научниците сугерираат дека вли?анието на Месечината врз Зем?ата може да придонесе за одржува?е на магнетното поле на Зем?ата.

Наб?удува?е и истражува?е

Пред летот во вселената

Античкиот грчки филозоф Анаксагора (п. 428 г. пр.н.е.) образложил дека Сонцето и Месечината се ?иновски сферични карпи и дека второто ?а рефлектира светлината на првото. Неговиот нерелигиозен поглед на небесата бил една од причините за неговото затвора?е и евентуалното прогонство. Во сво?ата книга На лицето во месечината, Плутарх сугерирал дека Месечината има длабоки вдлабнатини во кои светлината на Сонцето не допирала и дека точките не се ништо друго освен сенки на реки или длабоки бездни. То?, исто така, ?а истакнувал можноста дека Месечината била населена. Аристарх отишол чекор подалеку и го пресметал расто?анието од Зем?ата, заедно со не?зината големина, добива??и вредност 20 пати поголема од полупречникот на Зем?ата за расто?анието (вистинската вредност е 60; полупречникот на Зем?ата бил приближно познат уште од Ератостен).

Иако Кинезите од династи?ата Хан (202 пр.н.е.–202 н.е.) верувале дека Месечината е енерги?а изедначена со Ки, нивната теори?а за ?зрачното вли?ание“ препознала дека светлината на Месечината е само рефлекси?а на Сонцето (споменато од Анаксагора погоре). Ова било поддржано од главните мислители како ?инг Фанг, ко? ?а забележал сферичноста на Месечината. До 499 н.е., индискиот астроном Ар?абата спомнал во сво?ата Ар?абхати?а дека рефлектираната сончева светлина е она што предизвикува Месечината да свети.

Хабаш ел-Хасиб ел-Марвази, персиски астроном, спровел различни наб?удува?а во опсерватори?ата ел-Шамиси?а во Багдад поме?у 825 и 835 н.е. Користе??и ги овие наб?удува?а, то? го проценил пречникот на Месечината на 3.037км (еквивалентно на 1.519 км полупречник) и неговото расто?ание од Зем?ата од 346,345 километри. Во 11 век, исламскиот физичар Алхазен ?а истражувал Месечевата светлина преку голем бро? експерименти и наб?удува?а, заклучува??и дека е комбинаци?а од сопствената светлина на Месечината и способноста на Месечината да апсорбира и емитува сончева светлина.

Во средниот век, пред пронао?а?ето на телескопот, сè поголем бро? лу?е почнале да ?а препознаваат Месечината како сфера, иако многумина верувале дека таа е ?совршено мазна“. Во 1609 година, Галилео Галиле? нацртал еден од првите телескопски цртежи на Месечината во сво?ата книга Sidereus Nuncius и забележал дека не е мазна, туку има планини и кратери. Подоцна во 17 век, ?овани Батиста Ричоли и Франческо Мари?а Грималди нацртале мапа на Месечината и им дале на многу кратери ими?ата што ги имаат и денес. На мапите, темните делови од површината на Месечината се нарекувале мари?а (единечно маре) или мори?а, а светлите делови се нарекувале тера или континенти.

Скици на Месечината на Галилео од Sidereus Nuncius

Томас Хариот, како и Галиле?, ?а нацртал првата телескопска претстава на Месечината и ?а наб?удувал неколку години. Неговите цртежи, сепак, останале необ?авени. Првата карта на Месечината била направена од белгискиот космограф и астроном Ма?кл Флорент ван Лангрен во 1645 година. Две години подоцна, многу повли?ателен напор бил об?авен од ?оханес Хевели?. Во 1647 година то? ?а об?авил Селенографи?а, првиот трактат целосно посветен на Месечината. Номенклатурата на Хевели?, иако се користела во протестантските зем?и до 18 век, била заменета со системот об?авен во 1651 година од ?езуитскиот астроном ?овани Батиста Ричиоли, ко? на големите точки со голо око им ги дал ими?ата на мори?ата и телескопските точки (сега наречени кратери). името на филозофите и астрономите.

Студи?а на Месечината од Микрографи?ата на Роберт Хук, 1665 година

Во 1753 година, хрватскиот ?езуит и астроном Ру?ер Бошкови? открил отсуство на атмосфера на Месечината. Во 1824 година Франц фон Грутху?зен го об?аснил формира?ето на кратери како резултат на удари од метеорит.

Можноста Месечината да содржи вегетаци?а и да е населена со селенити била сериозно разгледувана од големите астрономи дури и во првите децении на 19 век. Во 1834–1836 година, Вилхелм Бир и ?охан Ха?нрих Медлер ?а об?авиле сво?ата четиритомна Mappa Selenographica и книгата Der Mond во 1837 година, што цврсто го утврдил заклучокот дека Месечината нема водни тела, ниту пак неко?а забележлива атмосфера.

На?раниот преживеан дагеротип на Месечината од ?он В. Дре?пер (1840)

Фотографи?а на Месечината направена од Луис Ратерфурд во 1865 година

1959-1990

?Вселенската трка“ и ?Месечевата трка“ инспирирана од Студената во?на ме?у Советскиот Со?уз и Соединетите Американски Држави се забрзала со фокус на Месечината. Ова вклучувало први фотографии од тогаш невидената далечна страна на Месечината во 1959 година од страна на Советскиот Со?уз, а кулминирало со слетува?ето на првите лу?е на Месечината во 1969 година, широко видени низ светот како еден од клучните настани на 20 век, и воопшто на човечката истори?а.

Првата слика од друг свет од вселената и од далечната страна на Месечината, фотографирана од Луна 3 во 1959 година.

Музе?ска реплика на Луна 1 и Луна 2

Модел на Луна 3

Првата слика на Месечината направена од американско вселенско летало, Рен?ер 7 во ?ули 1964 година

Сондата Рен?ер

Луна 9 била првото вселенско летало кое успеало да слета на Месечината во февруари 1966 година.

Изгре?сонцето направено од Вили?ам Андерс од Аполо 8 во декември 1968 година

Печат од 1966 година со цртеж на првата меко слета сонда Луна 9, веднаш до првиот поглед на површината на Месечината фотографиран од сондата.

Астронаутот на Аполо 17 , Харисон Шмит, стои покра? карпата во Таурус-Литроу за време на третата вострана активност.

Првиот месечев примерок Луна 16 се вра?а во СССР во септември 1970 година.

Првиот вештачки об?ект што прелетал покра? Месечината била советската сонда Луна 1 без екипаж на 4 ?ануари 1959 година и била првата сонда што стигнала до хелиоцентрична орбита околу Сонцето. Првата сонда што допрела на површината на Месечината била советската сонда Луна 2, ко?а слетала на 14 септември 1959 година, во 21:02:24 UTC. Далечната страна на Месечината првпат била фотографирана на 7 октомври 1959 година од советската сонда Луна 3.

Првата американска сонда што прелетала покра? Месечината била Пионер на 4 март 1959 година, што се случило веднаш по Луна 1. Но, тоа бил единствениот успех на 8 американски сонди кои први се обиделе да се лансираат за Месечината. Во обид да се натпреварува со овие советски успеси, американскиот претседател ?он Ф. Кенеди предложил слетува?е на Месечината со екипаж во специ?ална порака до Конгресот за итни национални потреби. Рен?ер 1 бил лансиран во август 1961 година, само 3 месеци по говорот на претседателот Кенеди. Поминале уште 3 години и шест неуспешни мисии на Рен?ер додека Рен?ер 7 не вратил фотографии од близина од површината на Месечината пред да удри на неа во ?ули 1964 година. Голем бро? проблеми со лансирните возила, копнената опрема и електрониката на вселенските летала ?а мачеле програмата Рен?ер и воопшто раните мисии со сонда. Овие лекции помогнале во Маринер 2, единствената успешна американска вселенска сонда по познатиот говор на Кенеди во Конгресот и пред неговата смрт во ноември 1963 година. Стапките на успех во САД значително се подобриле од Рен?ер 7 па наваму.

Во 1966 година СССР ги постигнал првите меки слетува?а и ги направил првите фотографии од површината на Месечината за време на мисиите Луна 9 и Луна 13. САД го следел Рен?ер со програмата Surveyor испра?а??и седум роботски вселенски летала на површината на Месечината. Пет од седумте вселенски летала успешно се призем?иле, истражува??и дали реголитот (прашината) е доволно плиток за астронаутите да застанат на Месечината.

На 24 декември 1968 година, екипажот на Аполо 8, Френк Борман, ?им Ловел и Вили?ам Андерс, станале првите човечки суштества кои влегле во орбитата на Месечината и лично ?а виделе далечната страна на Месечината. Лу?ето првпат слетале на Месечината на 20 ?ули 1969 година. Првиот човек ко? одел на површината на Месечината бил Нил Армстронг, командант на американската миси?а Аполо 11. Првиот роботски месечиноод што слетал на Месечината бил советскиот брод Луноход 1 на 17 ноември 1970 година, како дел од програмата Луноход. До денес, последниот човек што застанал на Месечината бил ?у?ин Сернан, ко? како дел од миси?ата Аполо 17, во декември 1972 година.

Примероците на карпите од Месечината биле вратени на Зем?ата со три мисии на Луна (Луна 16, 20 и 24) и мисиите на Аполо од 11 до 17 (освен Аполо 13, ко? го прекинал планираното слетува?е на Месечината). Луна 24 во 1976 година била последната месечева миси?а на Советскиот Со?уз или на САД до Клементина во 1994 година. Фокусот е префрлен на: сонди на други планети, вселенски станици и програмата Шатл.

По 1990

Во 1990 година, Месечината била посетена од страна на ?апонското вселенското летало Хитен, со што ?апони?а станала трета зем?а што поставила об?ект во орбитата околу Месечината. Во септември 2007 година, ?апони?а го лансирала вселенското летало Селене, со цел ?да се доби?ат научни податоци за потеклото и еволуци?ата на Месечината и да се развие технологи?ата за идното истражува?е на Месечината“.

Европската вселенска агенци?а лансирала мала, евтина месечева орбитална сонда наречена SMART 1 на 27 септември 2003 година. Примарната цел на SMART 1 била да направи тридимензионални рендгенски и инфрацрвени снимки на површината на Месечината. SMART 1 влегла во орбитата на Месечината на 15 ноември 2004 година и продолжила да наб?удува до 3 септември 2006 година, кога намерно удрила во површината на Месечината со цел да го проучи ударниот столб.

Кина ?а започнала кинеската програма за истражува?е на Месечината и ги истражува изгледите за ископува?е на Месечината, особено во потрага по изотоп хелиум-3 за употреба како извор на енерги?а на Зем?ата. Кина го лансирала роботскиот месечев орбитер Чанге 1 на 24 октомври 2007 година. Миси?ата Чанге 1 станала многу успешна и на 1 март 2009 година, Чанге 1 била намерно погодена на површината на Месечината, завршува??и ?а 16-месечната миси?а. На 1 октомври 2010 година, Кина го лансирала месечевиот орбитер Чанге 2. Кина го спуштила роверот Чанге 3 на Месечината на 14 декември 2013 година, и станала третата зем?а што го сторила тоа. Чанге 3 е првото вселенско летало кое меко слетало на површината на Месечината по Луна 24 во 1976 година. Кина на 7 декември 2018 година ?а лансирала миси?ата Чанге 4., ко?а на 3 ?ануари 2019 година слетала на далечната страна на Месечината, распоредува??и го роверот за месечина ?уту-2, ко? подоцна стана актуелен рекордер за патува?е на површината на Месечината.

Индиската организаци?а за вселенско истражува?е (ISRO), го лансирала Чандра?ан 1, орбитар без екипаж, на 22 октомври 2008 година, со цел да кружи околу Месечината две години, со научни цели да подготви тридимензионален атлас на блиската и далечната страна на Месечината и да спроведе хемиско и минералошко мапира?е на површината на Месечината. Орбитерот ?а ослободил сондата за удар на Месечината ко?а удрила на Месечината во 15:04 часот по Гринич на 14 ноември 2008 година што ?а прави Инди?а четвртата зем?а што стигнала до површината на Месечината. Ме?у многуте достигнува?а на Чандра?ан 1 било открива?ето на широко распространето присуство на молекули на вода во месечевата почва. Оваа миси?а била проследена со Чандра?ан-2, ко?а влегла во орбитата на Месечината на 20 август 2019 година.

Анимаци?а на Орбитрален истражувач на месечината траектори?а од 23 ?уни 2009 година до 30 ?уни 2009 година
  Месечев извидувачки орбитер  ?   Месечина

Организаци?ата за одбрана од балистички проектили и НАСА ?а лансирале миси?ата Клементина во 1994 година, а Месечев проспектор во 1998 година. НАСА го лансирала Месечевиот извидувачки орбитер на 18 ?уни 2009 година, ко? собрал снимки од површината на Месечината.

Првата комерци?ална миси?а на Месечината била остварена од страна на Мемори?алната миси?а на Месечината ?Манфред“ (4M), предводена од LuxSpace, фили?ала на германската OHB AG. Миси?ата била лансирана на 23 октомври 2014 година со кинеското пробно летало Чанге 5-T1, прикачено на горната фаза на ракетата Long March 3C/G2. Вселенското летало 4М прелетало покра? Месечината но?та на 28 октомври 2014 година, по што влегло во елиптична орбита на Зем?ата, надминува??и го сво?от диза?ниран животен век за четири пати.

Идни планови

По напуштената програмата ?Со?вездие“, САД, Руси?а, ЕСА, Кина, ?апони?а и Инди?а ги об?авиле плановите за летови со екипаж проследени со Месечевите бази. Сите тие имаат намера да го продолжат истражува?ето на Месечината со пове?е вселенски летала без екипаж. Инди?а планира да ?а лансира лендерската миси?а Чандра?ан-3 во 2022 година и ?а проучува потенци?алната соработка со ?апони?а за лансира?е на миси?ата за истражува?е на поларните месечини во 2024 година.

Руси?а, исто така, ги об?авила плановите да го продолжи сво?от претходно замрзнат проект Луна-Глоб, лендер и орбитер без екипаж, ко? требало да биде лансиран во 2021 година. Во 2015 година, Роскосмос из?авил дека Руси?а планира да постави астронаут на Месечината до 2030 година, остава??и го Марс на НАСА. Целта е да се работи заеднички со НАСА и да се избегне вселенска трка. Руската месечева орбитална станица е предложена да кружи околу Месечината по 2030 година.

Во 2018 година, НАСА ги об?авила плановите за вра?а?е на Месечината со комерци?ални и ме?ународни партнери како дел од севкупната кампа?а за истражува?е на агенци?ата за поддршка на Директивата за вселенска политика 1, со што се по?авила програмата Артемис. НАСА планира да започне со роботски мисии на површината на Месечината, како и со екипажот Лунар Ге?тве?. Почнува??и од 2019 година, НАСА издава договори за разво? на нови услуги за испорака на мала носивост на Месечината, разво? на слетувачи на Месечината и спроведува?е на пове?е истражува?а на површината на Месечината пред човечкото вра?а?е. Програмата Артемида вклучува неколку летови на вселенското летало Орион и слетува?а на Месечината од 2022 до 2028 година

На 3 ноември 2021 година, НАСА об?авила дека избрала место за слетува?е во месечевиот ?ужен поларен регион во близина на кратерот Шакелтон за вселенско летало без екипаж.

Човечко присуство

Човечко вли?ание

Остатоци од човечка активност, пакет за експерименти на Месечевата површина на Аполо 17

Покра? остатоците од човечка активност на Месечината, имало и одредени тра?ни инсталации како уметничкото дело на Музе?от на Месечината, пораките на добра вол?а на Аполо 11, шест месечеви плакети, споменикот на Паднатите астронаути и други артефакти.

Инфраструктура

Фотографи?а од рефлекторот на месечевиот ласерски експеримент на Аполо 11, сè уште во употреба.

Долгорочни мисии кои продолжуваат да бидат активни се некои орбитери како што е Месечевиот извидувачки орбитер лансиран во 2009 година ко? ?а надгледува Месечината за идни мисии, како и некои лендери како што е лансираниот Чанге 3 во 2013 година со сво?от месечев ултравиолетовиот телескоп ко? сè уште е оперативен.

Посто?ат неколку мисии од различни агенции и компании планирани да воспостават долгорочно човечко присуство на Месечината, а Lunar Gateway е моментално на?напредниот проект како дел од програмата Артемис.

Астрономи?а од Месечината

За многу години, Месечината е препознаена како одлично место за телескопи. Релативно е во близина; одредени кратери во близина на половите се тра?но темни и студени, а со тоа особено корисни за инфрацрвени телескопи; а радиотелескопите од далечната страна би биле заштитени од радио брборе?ата на Зем?ата. Месечевата почва, иако претставува проблем за сите подвижни делови на телескопите, може да се меша со ?аглеродни наноцевки и епоксиди и да се користи во изградбата на огледала со пречник до 50 метри. Телескопот со месечев зенит може да се направи евтино со ?онска течност.

Во април 1972 година, миси?ата Аполо 16 снимила различни астрономски фотографии и спектри во ултравиолетови со Далечната ултравиолетова камера/спектрограф.

Живот на Месечината

Лу?ето останале со денови на Месечината, како на пример за време на Аполо 17 во Месечевиот модул на Аполо, кои досега биле единствените вонземски површински живеалишта. Еден посебен предизвик за секо?дневниот живот на астронаутите за време на нивниот престо? на површината е Месечевата прашина што се залепува за нивните одела и се носи во нивните простории. Последователно, прашината ?а пробале и мирисале астронаутите, нарекува??и ?а ?арома на Аполо“. Оваа контаминаци?а претставува опасност биде??и фината месечева прашина може да предизвика здравствени проблеми.

правен статус

Иако слетувачите на Луна ги расфрлале знаменцата на Советскиот Со?уз на Месечината, а американските знами?а биле симболично поставени на нивните места за слетува?е од астронаутите на Аполо, ниту една наци?а не тврди дека поседува дел од површината на Месечината. Руси?а, Кина, Инди?а и САД се страни на Договорот за вселената од 1967 година, ко? ги дефинира Месечината и целата вселена како ? провинци?а на целото човештво“. Ово? договор, исто така, ?а ограничува употребата на Месечината за мирни цели, експлицитно забранува??и воени инсталации и оруж?е за масовно уништува?е. Договорот за Месечината од 1979 година бил создаден за да ?а ограничи експлоатаци?ата на ресурсите на Месечината од ко?а било поединечна наци?а, но од ?ануари 2020 година, то? бил потпишан и ратификуван од само 18 зем?и, од кои ниту една не се занимава со само-лансирано човечко истражува?е на вселената. Иако неколку поединци имаат тврде?а за вонземски недвижен имота на Месечината целосно или делумно, ниту едно од нив не се смета за веродосто?но.

Во 2020 година, американскиот претседател Доналд Трамп потпишал извршна наредба наречена ?Поттикнува?е ме?ународна поддршка за обновува?е и користе?е на вселенските ресурси“. Наредбата нагласува дека ?САД не гледаат на вселената како на ?глобално заедничко“ и го нарекуваат Месечевиот договор ?неуспешен обид за ограничува?е на слободното претпри?атие“.

Соочени со таквите зголемени комерци?ални и национални интереси, особено териториите во потрага, американските законодавци вовеле регулатива за зачувува?е на историски места за слетува?е и интересни групи се расправале за става?е на такви локации како светско наследство и зони со научна вредност, од кои сите придонесуваат за легалната достапност и територи?ализаци?а на Месечината.

Деклараци?ата за правата на Месечината била создадена од група ?правници, вселенски археолози и загрижени гра?ани“ во 2021 година, повикува??и се на преседани во движе?ето ?Правата на природата“ и концептот на правно лице за нечовечки суб?екти во простор.

Координаци?а

Во светлината на идниот разво? на Месечината, создадени се некои ме?ународни и мулти-вселенски агенции:

• Ме?ународна работна група за истражува?е на Месечината (ILEWG)
• Здружение на селото на Месечината (MVA)
• Ме?ународна координативна група за истражува?е на вселената (ISECG)

Во културата и животот

Календар

Редовните месечеви мени ?а прават погоден часовник, а периодите на не?зиното расте?е и опа?а?е ?а формираат основата на многу стари календари. Според некои верува?а, стапчи?ата (рабош), засечените коски кои датираат од пред 20-30.000 години ги означуваат месечевите мени. ~ 30-дневниот месец е приближна вредност на месечевиот циклус. Англиската именка месец и не?зините сродници во другите германски ?азици потекнуваат од прагерманскиот *m?n?th-, ко? е поврзан со гореспоменатиот прагермански *m?nōn, што укажува на употребата на Месечевиот календар ме?у германските народи ( германски календар) претходно до усво?ува?е на сончевиот календар. Праиндоевропскиот корен на месечина, *méh ₁ nōt, потекнува од вербалниот корен * meh ₁ -, ?да се измери“, и ?а повторуваат важноста на Месечината за многу древни култури во мере?ето на времето Пове?ето историски календари се месечево-сончеви. Исламскиот календар од 7 век е пример за чисто месечев календар, каде што месеците традиционално се одредуваат со визуелното гледа?е на хилалот, или на?раната полумесечина, над хоризонтот.

Многу свечености ?а слават или користат Месечината, особено полната месечина на есенската рамнодневица.

Месечев колач ко? се дава на жетвениот празник на Месечината, втората на?важна прослава на кинескиот месечев календар, по кинеската Нова година.

Митологи?а и уметност

Месечеви божества

Одозгора: примери на месечеви божества со повторливи аспекти ширум светот, како што е полумесечината ( Nanna/S?n, в.?2100 пр.н.е.), покривка за глава и кочи?а на полумесечина ( Луна, 2-5 век), како и Месечевиот за?ак ( божица на месечината на Маите, 6-9 век).

Од праистори?ата и античките времи?а, многу култури ?а гледаат Месечината астролошки и ?а персонифицирале Месечината како божество.

Полумесечината (??) е симбол што го користат многу култури, особено како идентификатор за Месечината и не?зиниот изглед, особено не?зините месечеви мени, но и не?зината бледа бо?а, на пр. за среброто од западната алхеми?а.

На пример во месопотамиската иконографи?а примарниот симбол на Нана/Син, древното сумерско месечево божество. ко? е татко на Иштар, божицата на планетата Венера (симболизирано ?вездата на Иштар), и Шамаш, богот на сонцето сите три често се прикажани еден до друг. Нана подоцна била позната како Син, и била особено поврзана со маги?а.

Полумесечината понатаму се користела како елемент на месечевите божества кои носат покривки или круни ко? потсетува на рогови, како во случа?от со старогрчката Селена или древниот египетски Консу. Селена е поврзана со Артемида и паралелно со римската Луна, ко?а и двете се повремено прикажани како возат кочи?а, како и хинду месечевото божество Чандра. Различните или заедничките аспекти на божествата во пантеоните се забележани во многу култури, особено од подоцнежната или современата култура, особено формира??и тро?ни божества. Месечината во римската митологи?а на пример е поврзана со ?унона и Ди?ана, додека Луна е идентификувана како нивно име и како дел од тро?ката (diva triformis) со Ди?ана и Прозерпина, Хеката е идентификувана како нивна обврзувачка манифестаци?а како триморфос.

Распоредот на ?вездата и полумесечината (??) исто така се вра?а во бронзеното доба, претставува??и ги или Сонцето и Месечината, или Месечината и планетата Венера, во комбинаци?а. Симболот ?а претставувало божицата Артемида или Хеката, а преку покровителството на Хеката почнал да се користи како симбол на Византи?а, веро?атно вли?ае??и на разво?от на отоманското знаме, поточно комбинаци?ата на турската полумесечина со ?везда. Други историски држави и современи општински и национални знами?а го користат симболот на ?вездата и полумесечината. Многумина, но не сите ги користат ?вездата и полумесечината, биде??и таа е идентификувана како симбол на исламот.

Месечината како тема во уметноста и во популарната култура

Месечината се ?авува како тема во бро?ни дела од уметноста и популарната култура.

Месечината како тема во книжевноста

Месечината како мотив во поези?ата

• ?Угре?ала с?а?на месечина“ - македонска народна песна.
• ?Месечината и сонцето“ (српски: М?есец и сунце) - српска народна песна.
• ?Благата и добра месечина“ (српски: Блага и добра месечина) - песна на српскиот писател Иво Андри? од 1911 година.
• ?Добродетелствата на Луната“ - песна во проза на францускиот поет Шарл Бодлер.
• ?Месечева светлина“ - песна на францускиот поет Пол Верлен.
• ?Луната бела“ - песна на францускиот поет Пол Верлен.
• ?Месечина“ - песна на францускиот поет Пол Верлен.
• ?Шираската месечина“ - песна на ирачкиот поет Абдул Вехаб ал-Беати.
• ?Приказна за месечината“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.
• ?Да? ми ?а месечината, тате“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.
• ?На Месечината“ - песна на ?охан Волфганг Гете.
• ?Повредената месечина“ - песна на македонскиот писател Славко ?аневски.
• ?Месечината и чакалите“ - песна на македонскиот писател Славко ?аневски.
• ?Леб, хашиш и месечината“ - песна на сирискиот поет Низар Кабани.
• ?Зао?а?ето на Месечината“ (Il tramonto della luna) - песна на итали?анскиот поет ?акомо Леопарди од 1836 година.
• ?На месечината“ (Alla luna) - песна на итали?анскиот поет ?акомо Леопарди од 1819 година.
• ?Романса за луната“ (Romance de la Luna, Luna) - песна на шпанскиот поет Федерико Гарси?а Лорка.
• ?Дрвото на месечината“ - песна на ирачкиот поет Назик ал-Мелаике.
• ?Месечев камен“ - збирка песни на српскиот писател Милорад Пави? од 1971 година.
• ?Месечина над гробот“ (чешки: Luna nad hrobem) — песна на чешкиот поет ?арослав Са?ферт од 1937 година.
• ?Месечинке“ — песна на македонскиот поет Сто?ан Тарапуза.
• ?Песна за главата и месечината“ - песна на полскиот поет ?ули?ан Тувим.
• ?Месечината над Мушина“ - песна на полскиот поет ?ежи Харасимович.
• ?Мо?от роденден и младата месечина“ - песна на египетскиот поет Ахмед Шавки.

Месечината како мотив во прозата

• ?Та?ната на но?та со полна месечина“ — расказ на рускиот писател Александар Грин.
• ?Месечината како печурка“ — расказ на итали?анскиот писател Итало Калвино.
• ??ерките на Месечината“ — расказ на итали?анскиот писател Итало Калвино.
• ?Меката месечина“ — расказ на итали?анскиот писател Итало Калвино.
• ?Месечината се оддалечува“ — расказ на Итало Калвино.
• ?Man in the Moon“ — кус расказ на македонската писателка Мира Сма?оска-Танеска.
• ?Камен од Месечината“ — расказ на македонскиот писател Глигор Поповски.

Месечината како тема во музиката

Месечината како мотив во народната музика

• ?Огреала месечина“ - македонска народна песна.
• ?О? месечино новино“ - македонска народна песна.
• ?Месечино, мила сестро“ - песна на македонската фолк-пе?ачка Васка Илиева.
• ?Изгреала месечина“ (Изгре?ала месечина) – српска народна песна.

Месечината како мотив во сериозната музика

• ?Месечева соната“ - композици?а на германскиот композитор Лудвиг ван Бетовен.
• ?Месечева светлина“ (Clair de lune) - композици?а на францускиот композитор Клод Дебиси.

Месечината како мотив во ?ез-музиката

• ?Месечината над Асти“ (англиски: Moon over Asti) — ?ез-композици?а на ?ани Басо (Gianni Basso).

Месечината како мотив во популарната музика

• ?Дево?ка во Месечината“ (англиски: Girl in the Moon) - песна на австралиската рок-група А?схаус (Icehouse) од 1987 година.
• ?Луна“ - песна на македонската рок-група Архангел од 1991 година.
• ?Месечината е повторно полна“ (српскохрватски: Mjesec je opet pun) - албум на словенечката и ?угословенска рок-група ?Аутомобили“ (Automobili).
• ?Месечина во шол?ата“ (српскохрватски: Mesec u ?olji) - песна на македонската група Бастион.
• ?Тажната месечина“ (англиски: Blue Moon) — песна на американската поп-рок група Биг стар од 1978 година.
• ?Месечев танц“ (англиски: Moondance) - песна од истоимениот албум на ирскиот музичар Ван Морисон (Van Morrison) од 1970 година.
• ?Месечина“ - песна на македонската енто-група ?Dragan Dautovski Quartet“.
• ?Планините на Месечината“ (англиски: Mountains Of The Moon) — песна на американската рок-група Гре?тфул дед (Grateful Dead) од 1969 година.
• ?Бо?ата на Месечевата светлина (Антиох)“ (англиски: Colour Of Moonlight (Antiochus)) — песна на канадската музичарка Grimes од 2011 година.
• ?Месечина над марината“ (англиски: Moon Over Marin) — песна на американската панк-рок група Дед Кенедис (Dead Kennedys) од 1982 година.
• ?Розова месечината“ (англиски: Pink Moon) - песна од истоимениот албум на англискиот музичар Ник Дре?к (Nick Drake) од 1972 година.
• ?Сафари по Месечината“ (англиски: Moon Safari) - албум на француската група Ер (Air) од 1998 година.
• ?Брате волк, сестро месечино“ (англиски: Brother Wolf, Sister Moon) - песна од истоимениот албум на британската рок-група Калт (The Cult) од 1985 година.
• ?Лошата месечина изгрева“ (англиски: Bad Moon Rising) - песна на американската рок-група Creedence Clearwater Revival од 1969 година.
• Луна — српска рок-група од првата половина на 1980-тите години.
• ?Жолта месечината“ (англиски: Yellow Moon) - песна и албум на американската група Невил брадерс (Neville Brothers).
• ?Под харлемската месечина“ (англиски: Underneath The Harlem Moon) - песна на американскиот поп-рок пе?ач Ренди ?умен (Elvis Presley) од 1970 година.
• ?Задната страна на месечината“ (англиски: Back Side Of The Moon) — песна на британската техно-група The Orb од 1991 година.
• ?Сонце и месечина“ - музички албум на македонската поп-пе?ачка Александра Пилева од 2005 година.
• ?Темната страна на месечината“ (англиски: The Dark Side Of The Moon) - музички албум на британската рок-група Пинк фло?д (Pink Floyd) од 1973 година.
• ?Прошетка по Месечината“ (англиски: Walking on the Moon) - песна на британската рок-група Полис (The Police) од 1979 година.
• ?Сината Месечина“ (англиски: Blue Moon) - песна на американскиот рокенрол-пе?ач Елвис Пресли (Elvis Presley) од 1954 година.
• ?Под вишновата месечина“ (англиски: Under The Cherry Moon) - песна на американскиот поп-музичар Принс (Prince) од 1986 година.
• ?Човек на Месечината“ (англиски: Man On The Moon) - песна на американската рок-група Р.Е.М. (R.E.M.) од 1992 година.
• ?Лошата месечина изгрева“ (англиски: Bad Moon Rising) - албум на американската рок-група Соник ?ут (Sonic Youth) од 1985 година.
• ?Каме?а од Месечината“ (англиски: Moon Rocks) - песна на американската рок-група Токинг хедс (Talking Heads) од 1983 година.
• ?Месечината е вечерва луда“ (хрватски: Mjesec je ve?eras lud) — песна на хрватската рок-група Филм од 1983 година.
• ?Пред да за?де месечината“ (англиски: Before The Moon Falls) - песна на британската рок-група Фол од 1979 година.
• ?Месечина!“ - песна на македонските музичари Елена Христова и Горан Тра?ковски од 2011 година.
• ?Месечината и небото“ (англиски: The Moon and the Sky) - песна и албум на британската пе?ачка Шаде (Sade) од 2010 година.

Месечината како тема во сликарството

• ?Месечината благо се смешка“ - слика на српската сликарка ?агода Живадинови? од 2005 година.

Месечината како тема во филмот

• ?Патува?е до Месечината“ (француски: Le voyage dans la lune) - француски филм од 1902 година, во режи?а на Жорж Мел?ес.
• ?Месечина и Валентино“ - американски филм, во режи?а на Де?вид Енспоу.
• Горчлива месечина“ (англиски: Bitter Moon) - филм во режи?а на Роман Полански.
• ?Месечина од харти?а“ (англиски: Paper Moon) - американски филм од 1973 година, во режи?а на Питер Богданович.
• ?Но?ите со полна месечина“ - германски филм во режи?а на Ерик Ромер.

Надворешни врски

• Слики и видео-записи на НАСА за Месечината
• Албуми со слики и надлетувачки видео-записи со висока резолуци?а од Шон Доран со помош на камерата на Лунар Реконесанс Орбитер достапни на Flickr and YouTube
• Video (04:56) – The Moon in 4K (NASA, April 2018) на YouTube
• Video (04:47) – The Moon in 3D (NASA, July 2018) на YouTube

Картографски ресурси

• Unified Geologic Map of the Moon - United States Geological Survey
• Moon Trek – An integrated map browser of datasets and maps for the Moon
• The Moon on Google Maps
• ?Consolidated Lunar Atlas“. Lunar and Planetary Institute. Посетено на 26 February 2012.
• Gazetteer of Planetary Nomenclature (USGS)
• ?Clementine Lunar Image Browser“. U.S. Navy. 15 October 2003. Архивирано од изворникот на 2025-08-07. Посетено на 12 April 2007.
• Тридимензионални глобуси:
  • ?Google Moon“. 2007. Посетено на 12 April 2007.
  • ?Moon“. World Wind Central. NASA. 2007. Архивирано од изворникот на 2025-08-07. Посетено на 12 April 2007.
• Aeschliman, R. ?Lunar Maps“. Planetary Cartography and Graphics. Архивирано од изворникот на 2025-08-07. Посетено на 12 April 2007.
• ?апонски центар за вселенски истражува?а
• Карта на страната на Месечината видена од Зем?ата (4497 x 3150px) Архивирано на 30 октомври 2020 г.
• Голема слика на подрач?ето на Месечината околу северниот пол Архивирано на 23 август 2016 г.
• Голема слика на подрач?ето на Месечината околу ?ужниот пол (1000x1000px)

Наб?удувачки алати

• ?NASA's SKYCAL – Sky Events Calendar“. NASA. Архивирано од изворникот на 20 August 2007. Посетено на 27 August 2007.
• ?Find moonrise, moonset and moonphase for a location“. 2008. Посетено на 18 February 2008.
• ?HMNAO's Moon Watch“. 2005. Архивирано од изворникот на 2025-08-07. Посетено на 24 May 2009.

Општо

• Месечево засолниште (Building a lunar base with 3D printing. ESA. 31 January 2013.)

Стати?ата ?Месечина“ е избрана стати?а. Ве повикуваме и Вас да напишете и предложите избрана стати?а (останати избрани статии).